Banner Portal
A elegia tibuliana entre o carmen latino e a poética helenística
PDF

Palavras-chave

Elegia
Carmen
Tibulo
Poesia helenística

Como Citar

AUBERT, Eduardo Henrik. A elegia tibuliana entre o carmen latino e a poética helenística: interpretação de TIB.1.1.11-12. Phaos: Revista de Estudos Clássicos, Campinas, SP, v. 20, p. e020005, 2020. Disponível em: https://econtents.bc.unicamp.br/inpec/index.php/phaos/article/view/13500. Acesso em: 30 abr. 2024.

Resumo

Este artigo propõe uma interpretação dos versos Tib.1.1.11-12 que consiste em identificar, de um lado, a alusão que fazem à elocução dos antigos carmina latinos e, de outro, o jogo de transformações a que aquele material é submetido de acordo com procedimentos próprios à poética helenística. Trata-se de estudo de caso que incita a levar em consideração a importância dos carmina para a poesia augustana, bem como os sentidos de sua apropriação ativa à luz dos propósitos específicos dos programas poéticos dos poetas augustanos.

PDF

Referências

TIBULO (edições e comentários):

[CORNISH, F. W. (ed.)] (1921). Catullus, Tibullus and Pervigilium Veneris. Ed. e trad. Francis Warren Cornish. London/New York: Heidemann/G. P. Putnam’s Sons.

[DELLA CORTE, F. (ed.)] (2014). TIBULLO. Le Elegie. A cura di Francesco della Corte [1980]. 7.ed. Milano: Fondazione Lorenzo Valla/Mondadori.

[GOOLD, G. P. (ed.)] (1988). Catullus, Tibullus and Pervigilium Veneris. 2.ed. Rev. G. P. Goold. Cambridge, MA/London: Harvard University Press.

[LUCK, G. (ed.)] (1998). Albii Tibulli Aliorumque Carmina. Editio altera. Ed. Georg Luck. Stuttgart/Leipzig: Teubner.

[HEYNE, C. G. (ed.)] (1798). Albii Tibulli Carmina libri tres cum libro quarto Sulpiciae et aliorum: nouis curis castigauit Chr. G. Heyne. Editio tertia emendatior et auctior. Lipsiae: Apud Ioannem Gottlob Feindium.

[LACHMANN, K. (ed.)] (1829). Albii Tibulli libri quattuor ex recensione Caroli Lachmanni. Berolini: Ge. Reimer.

MALTBY, R. (2002). Tibullus: elegies. Cambridge: Francis Cairns.

MURGATROYD, P. (1980). Tibullus I: a commentary on the first book of elegies of Albius Tibullus. Pietermaritzburg: University of Natal Press.

PERRELLI, R. (2002). Commento a Tibullo: Elegie, Libro I. Soveria Manelli: Rubbettino.

[PLONCHONT, M. (ed.)] (1989). Tibulle et les auteurs du Corpus Tibullianum. Ed. e trad. Max Ponchont. Paris: Les Belles Lettres.

[POSTGATE, J. P. (ed.)] (1940). Selections from Tibullus and Others. 2. ed. London: Macmillan and Co..

[POSTGATE, J. P. (ed.)] (1963). Tibulli Aliorumque Carminum Libri Tres. Editio altera. Ed. Iohannes Percival Postgate. Oxford: Clarendon Press.

PUTNAM, M. C. J. (1973). Tibullus: a commentary. Norman: University of Oklahoma Press.

[SCALIGER, J. (ed.)] (1582). Catulli, Tibulli, Properti, noua editio: Iosephus Scaliger Iul. Caesaris F. recensuit [1579]. Antuerpiae, Apud Aegidium Radaeum.

[SCIUTO, Salvatore (ed.)] (1936). TIBULLO, Albio. Elegie Scelte. Introduzione critica e note di Salvatore Sciuto. Torino: Società Editrice Internazionale.

SMITH, K. F. (1913). The Elegies of Albius Tibullus: the Corpus Tibullianum edited with introduction and notes on Books I, II, and IV, 2-14. New York/Cincinnati/Chicago: American Book Company.

DEMAIS AUTORES ANTIGOS (edições):

[BÖMER, F. (ed.)] (1958). P. OVIDIUS NASO. Die Fasten: Band II, Kommentar. Ed., trad. e com. Franz Bömer. Heidelberg: Carl Winter.

[DANGEL, J. (ed.)] (2002). ACCIUS. Oeuvres: fragments. Ed., trad. e com. Jacqueline Dangel. Paris: Belles Lettres.

[FOSTER, B. O. (ed.)] (1957). LIVY. Books VIII-X. Trad. B. O. Foster. London/Cambridge, MA: William Heinemann/Harvard University Press.

[GOELZER, H. (ed.)] (1965). TACITE. Histoires: tome second. Paris: Belles Lettres.

[MAZZARINO, A. (ed.)] (1982). MARCUS PORCIUS CATO. M. Porci Catonis de agricultura. Ed. Antonio Mazzarino. 2. ed. Leipzig: Teubner.

[KASTER, R. A. (ed)] (2011). MACROBIUS. Saturnalia: books 3-5. Ed. e trad. de Robert A. Kaster. Cambridge, MA/London: Harvard University Press.

[de MELO, W. (ed.)] (2012). PLAUTUS. The Little Carthaginian, Pseudolus, The Rope. Ed. e trad. Wolfgang de Melo. Cambridge, MA/London: Harvard University Press.

[de MELO, W. (ed.)] (2013). PLAUTUS. Stichus, Three-Dollar Day, Truculentus, The Tale of a Traveling-Bag, Fragments. Ed. e trad. Wolfgang de Melo. Cambridge, MA/London: Harvard University Press.

ROTHSTEIN, M. (ed.) (1898). Die Elegien des Sextus Propertius: zweiter Teil, drittes und viertes Buch. Berlin: Weidmann.

ESTUDOS:

ADAMS, J. N. (2005). The Bellum Africum. In: REINHARDT, T.; LAPIDGE, M.; ADAMS, J. N. (ed.). Aspects of the language of Latin prose. Oxford: Oxford University Press, p. 73-96.

von ALBRECHT, M. (2016). Geschichte der römischen Literatur: Band 1. 3.ed.. Berlin: De Gruyter.

APPEL, G. (1909). De romanorum precationibus. Giessen: Töppelmann.

AUBERT, Eduardo Henrik (2019). A fundação jurídica de Roma, ou a Eneida como narrativa jurídica. Nuntius Antiquus, n. 15 (2), p. 49-76.

BÜRGER, R. (1911). Beiträge zur elegantia Tibulls. In: XARITES: Friedrich Leo zum sechzigsten Geburtstag dargebracht. Berlin: Weidmann, p. 371-394.

CAIRNS, F. (1979). Tibullus: a Hellenistic poet at Rome. Cambridge: Cambridge University Press.

CALBOLI, G. (1964-65). La sinonimia latina fino alla prosa classica. Quaderni dell'Istituto di Glottologia di Bologna, n. 8, p. 21-66.

CONTE, G. B. (2019). Letteratura latina: dall’alta Repubblica all’età di Augusto. 3.ed. Firenze: Le Monnier Università.

CORDIER, A. (1939). L’allitération latine. Paris: Vrin.

DANGEL, J. (1982). La phrase oratoire chez Tite-Live. Paris: Belles Lettres.

DANGEL, J. (1997). Le carmen latin: rhétorique, poétique et poésie. Euphrosyne: revista de filologia clássica, n. 25, p. 113-131.

DIEHL, E. (1934a). Das saeculum, seine Riten und Gebete: Teil 1, Bedeutung und Quellen des saeculum, die älteren saecula. Rheinisches Museum für Philologie, n. 83 (3), p. 255-272.

DIEHL, E. (1934b). Das saeculum, seine Riten und Gebete: Teil 2, Die saecula der Kaiserzeit, Ritual und Gebet der Feiern der Jahre 17 v. Chr., 88 und 204 n. Chr. (Fortsetzung). Rheinisches Museum für Philologie, n. 83 (4), p. 348-372.

DUCROT, O. (1972). Dire et ne pas dire: principes de sémantique linguistique. Paris : Hermann.

ERNOUT, A.; MEILLET, A. (2011). Dictionnaire étymologique des la langue latine: histoire des mots. 4.ed. Paris: Klincksieck.

FALCONE, M. J. (2013). Poetic and religious language in Roman tragic fragments concerning Medea. In: GARCÍA, V.; RUIZ, A. (ed.). Poetic language and religion in Greece and Rome. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, p. 310-320.

FANKHÄNEL, H. (1938). Verb und Satz in der lateinischen Prosa bis Sallust: eine Untersuchung über die Stellung des Verbs. Leipzig: C. & E. Vogel.

FEENEY, D. (1998). Literature and religion at Rome: cultures, contexts, and beliefs. Cambridge: Cambridge University Press.

FOULON, A. (1990). L’art poétique de Tibulle. Revue des Études Latines, n. 68, p. 66-79.

FRAENKEL, E. (2007). Plautine elements in Plautus [1922]. Trad. Tomas Drevikovsky e Frances Muecke. Oxford: Oxford University Press.

GEBHARDT, U. C. J. (2009). Sermo iuris: Rechtssprache und Recht in der augusteischen Dichtung. Leiden/Boston: Brill.

GREINER, E.; BILLORET, R. (1952). Grammaire du latin. Paris: Hachette.

[HAASE, F.] (1855). Fr. Hasii disputatio de tribus Tibulli locis transpositione emendandis. In: Index Lectionum in Uniuersitate Litteratum Vratislaviensi per aestatem A. MDCCCLV, a die XVI. mensis aprilis hadendarum. [Vratislava]: Typis Universitatis.

HELLEGOUARC’H, J. (1989). Parce, precor... ou Tibulle et la prière: étude stylistique. Illinois Classical Studies, n. 14 (1-2), p. 49-68.

HEYWORTH, S. J. (2007). Cynthia: a companion to the text of Propertius. Oxford: Oxford University Press.

HOFMANN, J. B.; SZANTYR, A. (2002). Stilistica Latina. A cura di Alfonso Traina, traduzione di Camillo Neri, aggiornamenti di Renato Oniga, revisione e indici di Bruna Pieri. Bologna: Pàtron.

HOUSMAN, A. E. (1916). Ovidiana. The Classical Quarterly, n. 10 (3), p. 130-150.

KENNEY, E. J. (1958). Notes on Ovid. The Classical Quarterly, n. 8 (1), p. 54-66.

KROLL, W. (2011). La lingua poetica romana. In: LUNELLI, Aldo (ed.). La lingua poetica latina. 4.ed. Bologna: Pàtron, p. 1-66.

KROON, C. (1995). Discourse Particles in Latin: a study of nam, enim, autem, vero and at. Amsterdam: J.C. Gieben.

LAUSBERG, H. (1967). Manual de retórica literaria: fundamentos de una ciencia de la literatura, tomo II. Trad. José Perez Riesco. Madrid: Gredos.

LEE, G. (1974). Otium cum dignitate: Tibullus 1.1. In: WOODMAN, T.; WEST, D. (ed.). Quality and pleasure in Latin poetry. Cambridge: Cambridge University Press, 1974, p. 94-114.

LENNARTS, K. (2003). Zu Sprachniveau und Stilbildung in der republikanischen Tragödie: unter besonderer Berücksichtigung sondersprachlicher und volkssprachlicher Elemente. Glotta, n. 79 (1), p. 83-136.

LINDHOLM, E. (1931). Stilistische Studien zur Erweiterung der Satzglieder im Lateinischen. Lund: Haakan Ohlssons Buchdrückerei.

LOWE, N. J. (1988). Sulpicia’s syntax. The Classical Quarterly, n. 38 (1), p. 193-205.

LUCK, G. (1982). Love elegy. In: KENNEY, E. J; CLAUSEN, W. V. (ed.). The Cambridge History of Classical Literature: II, Latin literature. Cambridge: Cambridge University Press, p. 405-419.

LUISELLI, B. (1969). Il problema della più antica prosa latina. Cagliari: Sarda Fossataro.

MALTBY, R. (1999). Tibullus and the Language of Latin Elegy. In: ADAMS, J. N.; MAYER, R. G. (ed.). Aspects of the language of Latin poetry. Oxford: Oxford University Press, p. 377-398.

MAROUZEAU, J. (1954). Traité de stylistique latine. 3.ed.. Paris: Belles Lettres, 1954.

MARTÍN PUENTE, C. (2009). XXII. Condicionales y concesivas. In: BAÑOS BAÑOS, J. M. (coord.). Sintaxis del latín clásico. Madrid: Liceus, p. 657-678.

de MEO, C. (2005). Lingue tecniche del latino. 3.ed. atualizada por Mariella Bonvicini. Bologna: Pàtron.

NIKKANEN, A. (ed.) (2016). Propertius, Tibullus and Ovid: a selection of love poetry. Bloomsbury: Bloomsbury Academic.

NISBET, R. G. M.; RUDD, N. (2004). A Commentary on Horace, Odes, Book III. Oxford: Oxford University Press.

PASQUALI, G. (1936). Preistoria della poesia romana. Firenze: Sansoni.

LA PENNA, A. (1995). L’elegia di Tibullo come meditazione lirica. In: IDEM. Da Lucrezio a Persio: saggi, studi, noti. Milano: Sansoni, p. 49-109.

RAWSON, E. C. (1973). Scipio, Laelius, Furius and the ancestral religion. Journal of Roman Studies, n. 63, p. 161-174.

RICHTER, R. (1873). De Albii Tibulli tribus primis carminibus disputatio. In: Gymnasium zu Zwickau. Jahresbericht über das Schuljahr von Ostern 1872 bis Ostern 1873. Zwickau: Druck von R. Zückler.

RIPOSATI, B. (1945). Introduzione allo studio di Tibullo. Como/Milano: Carlo Marzorati.

SANTINI, C. (1988). Letteratura prodigiale e ‘sermo prodigialis’ in Giulio Ossequente. Philologus, n. 132 (2), p. 210-226.

SANTINI, C. (2005). Sprache und litterarische Gattungen von den Anfängen bis in Zeitalter der Antoninen. In: POCCETTI, P.; POLI, D.; SANTINI, C. (2005). Eine Geschichte der lateinischen Sprache: Ausformung, Sprachgebrauch, Kommunikation. Trad. Hansbert Bertsch. Tübingen/Basel: Francke Verlag, p. 244-388.

SCHNEGG-KÖHLER, B. (2002). Die augusteischen Säkularspiele. München/Leipzig: Saur.

STEIDLE, W. (1962). Das Motiv der Lebenswahl bei Tibull und Properz. Wiener Studien, n. 75, p. 100-40.

STREIFINGER, J. (1881). De syntaxi tibulliana. Wirceburgi: In aedibus Adalberti Stuberi.

SZANTYR, A. (1971). Über einige Fälle der semantischen Attraktion im Lateinischen: zu orare, obsecrare, obtestari, venerari und zum gratus-Problem. Gymnasium, n. 78 (1), p. 1-47.

TOURATIER, C. (1994). Syntaxe latine. Louvain-la-Neuve: Peeters.

TRAINA, A. (1999). Forma e suono: da Plauto a Pascoli. Bologna: Pàtron.

TRAINA, A. (2011). Lo stile “drammatico” del filosofo Seneca. 4.ed. Bologna: Pàtron.

WATKINS, C. (1995). How to kill a dragon: aspects of Indo-European poetics. New York/Oxford: Oxford University Press.

WEST, M. L. (2007). Indo-European Poetry and Myth. Oxford: Oxford University Press.

Creative Commons License

Este trabalho está licenciado sob uma licença Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Copyright (c) 2020 PhaoS: Revista de Estudos Clássicos

Downloads

Não há dados estatísticos.